خدمات تلفن همراه
قرآن تبيان- جزء 20 - حزب 39 - سوره نمل - صفحه 382
نرم افزارهای رایگان تلفن همراه
بازی و سرگرمی
قرآن
مفاتیح
نهج البلاغه
صحیفه سجادیه
اوقات شرعی
مسائل شرعی
گنجینه معنوی
آشپزی
مناسبت ها
الحان قرآن
صحیفه نور امام خمینی ره
پنل عضویت
فَمَا کَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَن قَالُوا أَخْرِجُوا آلَ لُوطٍ مِّن قَرْیَتِکُمْ إِنَّهُمْ أُنَاسٌ یَتَطَهَّرُونَ
56 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
فَأَنجَیْنَاهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَاهَا مِنَ الْغَابِرِینَ
57 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
وَأَمْطَرْنَا عَلَیْهِم مَّطَرًا فَسَاءَ مَطَرُ الْمُنذَرِینَ
58 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَامٌ عَلَى عِبَادِهِ الَّذِینَ اصْطَفَى آللَّهُ خَیْرٌ أَمَّا یُشْرِکُونَ
59 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَکُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا کَانَ لَکُمْ أَن تُنبِتُوا شَجَرَهَا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَعْدِلُونَ
60 - - [آيا خدايان دروغين شما بهترند] يا آن كسى كه آسمانها و زمين را آفريد و براى شما [مردم] آبى [زندگىساز] از آسمان فرود آورد؛ آنگاه به وسيله آن بوستانهايى خرم [و پرطراوت ]رويانيديم؟ شما را نرسد كه درختانش را برويانيد؛ آيا [به راستى ]خدايى با خدا[ى يكتا]ست؟ [روشن است كه هرگز!] بلكه آنان گروهى هستند كه كجروى مىكنند.
61 - [آيا خدايان ساختگى شما بهترند] يا آن كسى كه زمين را قرارگاهى براى [انسان]قرار داد، و ميان آن جويبارهايى [پر از آب] روان ساخت، و براى آن كوهها را [بسان لنگرها] پديد آورد؛ و ميان دو دريا[ى شور و شيرين، مانع و] حايلى قرار داد؟ آيا [براستى] خدايى با خداوند [يكتا و بىهمتا] است؟! [نه، اين گونه كه شركگران مىپندارند نيست] بلكه بيشترشان نمىدانند.
62 - [آيا خدايان پندارى شما بهترند] يا آنكه درمانده را - آنگاه كه او را مىخواند - پاسخ مىدهد و گرفتارى [او را] بر طرف مىسازد، و شما را جانشين [ديگران در] زمين مىگرداند؟! آيا خدايى با خداى يكتاست [راستى كه] چه اندك به خود مىآييد [و پند مىپذيريد]!
63 - [آيا اين بتهاى ساخته و پرداخته پندار شما بهترند] يا آن كسى كه شما را در تاريكىهاى خشكى و دريا راه مىنمايد و آن كسى كه بادها را به عنوان [بشارتگر و] نويد دهنده [باران] پيشاپيش رحمت خويش مىفرستد؟! آيا خدايى با خداوند [يكتا]ست؟ [راستى كه] خدا برتر[و بلند مرتبهتر] است از آنچه [شركگرايان با او] شريك [و همتا]مىسازند.
64 - [آيا خدايان پندارى و ناتوان شما بهترند] يا آن كسى كه آفرينش را آغاز مىكند آنگاه آن را باز مىآورد، و آن كسى كه از آسمان و زمين به شما روزى مىدهد؟ [راستى] آيا خدايى با خداوند [يكتا]ست؟ اگر راست مىگوييد برهان خويش را بياوريد!
65 - [هان اى پيامبر به آنان] بگو: جز خداوند [يكتا]، هيچ كس در آسمانها و زمين غيب را نمىداند و [مردم هرگز] در نمىيابند كه چه زمانى برانگيخته مىشوند؟
نگرشى بر واژهها
«حديقة»: اين واژه در اصل به زمينى كه در آن آب باشد گفته مىشود، درست بسان حدقه چشم، امّا در آيه به مفهوم باغ و يا نخلستانى است كه برگرد آن ديوار كشيده شده است، و جمع آن «حدائق» آمده است.
«قرار»: جايى كه در آن آب قرار مىگيرد.
«بهجة»: خرم و زيبا و پر طراوت.
«يعدلون»: از ريشه «عدول» به مفهوم انحراف از حق و روى آوردن به باطل آمده است.
«برهان»: دليل.
«خلال»: شكاف و فاصله ميان دو پديده.
«رواسى»: اين واژه به مفهوم ثابت و استوار آمده است و مفرد آن «راسية» است.
تفسير
با اين نظام شگفتانگيز بازهم انحراف از حق؟!
در اين آيات، قرآن شريف به ترسيم زنجيرهاى از دليلهاى روشن و روشنگرِ يكتايى و بىهمتايى ذات پاك آفريدگار هستى پرداخته و در ادامه آخرين آيه از فراز پيشين مىفرمايد:
أَمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ
آيا خدايان دروغين شما بهترند يا آن خداى يكتا وبى همتايى كه آسمانها وزمين را آفريده،
وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً
و براى شما از آسمان باران فرستاد تا از بركات آن سود بريد ونيازهاى اقتصادى خويش را فراهم آوريد؟ خود مىدانيد كه اين كار بزرگ تنها از جانب اوست، و ديگرى توان انجام اين كارها را ندارد.
آنگاه مىافزايد:
فَأَنْبَتْنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ
پس ما به وسيله آن باران و آب حيات بخش، باغها و بوستانها را - كه داراى منظرههاى زيبا و دل انگيزى هستند، و شما از تماشاى آنها لذت مىبريد - رويانديم.
در آيه شريفه واژه «ذات» با اينكه موصوف - واژه «حدائق» مىباشد كه جمع است - به صورت مفرد آمده، اين بدان دليل است كه «حدائق» جمع مكسّر است و اين نوع از جمع گاه به مفهوم جماعت كه مفرد مىباشد،مىآيد. با اين بيان در آيه منظور جماعت است.
ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها
شما مردم توانايى آن را نداريد كه درختان گوناگون اين باغها را برويانيد، چرا كه نقش شما تنها اين است كه بذر بيفشانيد و نهال را در زمين بكاريد واين آفريدگار هستى و تدبيرگر امور جهان است كه حيات و رشد و تكامل را پديد آورده است...
أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ
اين پرسش ، انكارى است ومنظور آيه شريفه اين است كه: آيا با خداى يكتا و بىهمتا خداى ديگرى است كه او را در آفرينش و گردانندگى هستى يارى رساند؟
بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ.
نه، هرگز با او خداى ديگرى نيست، او ذات بىهمتا و يگانهاى است و اين كفرگرايان مكّه و ديگر شركگرايان هستند كه دچار گمراهى و انحراف و شركاند.
آنگاه به طرح پرسش ديگرى پرداخته و مىفرمايد:
أَمَّنْ جَعَلَ الْأرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً
آيا خدايان ساختگى شما بهترند يا آن خداى يكتايى كه زمين را قرار و استوارى بخشيد و در نقاط گوناگون آن، روى حساب و تدبيرى حكيمانه رودخانهها و جويبارهايى قرار داده و روان ساخت تا به وسيله آنها روييدنىها را بروياند و پديدههاى گوناگون را زندگى بخشد.
وَ جَعَلَ لَها رَواسِيَ
و براى زمين كوههايى قرار داد تا استوار و پايدار بماند.
وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً
و در پرتو قدرت و تدبير خويش ميان آب شور و شيرين فاصله و مانعى پديد آورد تا باهم نياميزند.
أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ
آيا با آن خداى يكتا، خداى ديگرى است؟
بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ.
نه اين گونه كه شركگرايان مىپندارند، نيست بلكه بيشتر آنان از يكتايى ذات پاك او و عظمت و توانايىاش چيزى نمىدانند.
در طرح سومين پرسش مىفرمايد:
أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ
آيا به راستى خدايان پندارى شما شرك گرايان بهترند، يا آن خدايى كه دعاى درمانده و گرفتار را مىشنود و پاسخ مىدهد و درماندگى وگرفتاريش را بر طرف مىسازد؟
پاسخ دادن به خواسته و دعاى درمانده اين است كه خواستهاش برآورده مىشود، واين كار براى كسى ممكن است كه توانايى انجام هر كارى را داشته است ؛و درماندهترين انسانها نيز آن گناهكارى است كه از آفريدگارش آمرزش بخواهد؛ آرى ،آن انسان هراسان و ترسانى كه از ذات پاك خدا امنيت مىخواهد، وآن بيمارى كه سلامت خويش را مىطلبد، وآن در بندِ زندانى كه رهايى خود را خواهان است، همه آنان گرفتارانى مىباشند كه در حقيقت به آفريدگار هستى پناه مىبرند و خواستههاى خودرا از آن بخشاينده مهربان مىجويند.
با اينكه آفريدگار هستى گاه غير درماندگان و دعاكنندگان را نجات مىبخشد، بدان دليل در آيه تنها اجابت دعا وبر آوردن خواسته درمانده آمده است كه درخواست چنين كسى بيشتر از ديگران از روى خضوع و خشوع است.
وَ يَكْشِفُ السُّوءَ
و سختى ها و گرفتارىها را بر طرف مىسازد.
وَ يَجْعَلُكُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ
وشما را به تدريج جانشين وجايگزين يكديگر مىسازد و با بردن نسلى، نسل ديگرى را بر جاى آنان مىنشاند.
به باور، برخى منظور اين است كه: شما توحيد گرايان را با پيروزى و سرفرازى جانشين كفرگرايان و ظالمان مىسازد و شهر و ديار آنان را به شما وامىگذارد.
أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ
آيا به راستى با خداى يكتا خداى ديگرى است؟
قَلِيلاً ما تَذَكَّرُونَ.
نه، هرگز، امّا شما مردم كمتر بخود مىآييد و به فطرت توحيدگراى خويش دل مىسپاريد و كمتر پند و اندرز مىگيريد.
به باور پارهاى منظور اين است كه: و شما شرك گرايان كمتر بخود آمده و پند مىگيريد!
و به باور پارهاى ديگر، شركگرايان كمتر پند مىگيرند، كه با «يا» خوانده شده است.
و نيز مىفرمايد:
أَمَّنْ يَهْدِيكُمْ فِي ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ
آيا خدايان ساخته و پرداخته ذهن خرافهپرداز شما بهترند، يا آن خدايى كه شمايان را در خشكى و دريا از تيرگىهاو تاريكىها به راه درست راه مىنمايد؟
اين رهنمود و هدايت به وسيله علائم و نشانهها، از جمله ستارگان است كه در آيه ديگرى مىفرمايد:
هو الذى جعل لكم النّجوم لتهتدوا بها فى ظلمات البر و البحر.(118)
او آن كسى است كه ستارگان را براى شما پديد آورد تا در تاريكىهاى خشكى و دريا به وسيله آنها راه خويش را بيابيد.
وَ مَنْ يُرْسِلُ الرِّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ
و آن كه بادها را به عنوان مژدهرسان پيشاپيش رحمت خويش مىفرستد.
أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ
به راستى آيا خداى ديگرى با خداى يكتا و بىهمتاست؟
تَعالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ.
نه، خداى ديگرى با او نيست و پندار شرگ گرايان پوچ وبى اساس است و ذات پاك خداى يكتا از آنچه آنان وصف مىكنند برتر و والاتر است.
در پنجمين آيه مورد بحث، پرسش ديگرى را طرح مىكند و مىفرمايد:
أَمَّنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ
آيا خدايان دروغين شما شرك گرايان بهترند، يا آن خداى يكتايى كه پديدههاى رنگارنگ را جامه هستى پوشانده وبه تدريج مىآفريند، آنگاه آنهارا طبق سنت مرگ و حيات مىميراند، سپس آنان را پس از مرگ در آستانه رستاخيز زنده مىسازد؟
از آنجايى كه شرك گرايان عرب به آفريدگارى خدا عقيده داشتند، با اين روش قرآن شريف مىخواهد آنان را به جهان پس از مرگ و زنده شدن مردگان به فرمان خدا نيز باورمند سازد، آنان از راه قدرت آفرينش به معاد نيز ايمان بياورند، چرا كه كسى كه توانايى آفرينش را داشته باشد چرا نتواند دگرباره آفرينش جديدى پديد آورد؟
وَ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ
وآن خدايى كه در ميان اين آفرينش و مرگ در دوران حيات شما، از آسمان و زمين به شما روزى مىبخشد.
أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ
آيا با خداى يكتا خداى ديگرى است كه مىتواند اين كارها را انجام دهد؟
قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ.
هان اى پيامبر! به شرك گرايان بگو! اگر چنين پندارى در دل مىپروريد، پس دليل وبرهان پندارتان را بياوريد اگر راست مىگوييد
وبدان دليل كه آنان نمىتوانند دليل وبرهان بر پندار خويش بياوريد، روشن مىشود كه با من كه خداى يكتاى شما هستم، خداى ديگرى نيست وهيچ كس جز من در خور پرستش و عبادت نيست.
در آخرين آيه مورد بحث مىافزايد:
قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ
بگو فرشتگان، جنيان، آدميان و هيچ يك از كسانى كه در آسمانها و زمين هستند، از امور غيبى و آينده آگاهى ندارند و نمىدانند كه چه زمانى بر انگيخته خواهد شد.
وَ ما يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ.
آرى، اين آيه شريفه نيز بسان آياتى كه با پرسش آغاز گرديده و زنجيرهاى از قدرت نمايى آفريدگار هستى را ترسبم مى نمايند، از قدرت بى كران او پيام مىدهد و دليل ديگرى بر يكتايى وعظمت اوست.
پرتوى از آيات
چند نكته در خور تعمّق
1 - چهارده نشانه از آن بى نشان
در آيات انسانساز و درس آموزى كه گذشت، قرآن شريف دست انسان را مىگيرد و از راههاى گوناگونى او را به يكتاگرايى و يكتاپرستى و توحيدگرايى در عبادت و پرستش راه مىنمايد كه عبارتند از:
1 - از راه توجّه دادن به آفرينش شگفتانگيز آسمانها،
2 - از راه توجّه دادن به شگفتىهاى زمين، اين گاهواره حيات و زندگى انسان،
3 - از راه توجّه دادن به چگونگى فرود باران وبرف وتگرك...
4 - از راه توجّه دادن به نقش حياتى و بركات آب،
5 - از راه توجّه دادن به چگونگى كنترل لرزش زمين و آرامش بخشيدن به آن،
6 - از راه انديشاندن انسان در مورد آفرينش جويبارها وچشمه سارها...
7 - از راه توجّه دادن به نقش شگفت انگيز كوههاى سر به آسمان ساييده،
8 - از راه آفرينش درياى شور و شيرين وتدبير جدا سازنده آبهاى آنها،
9 - از راه توجّه دادن به شنيدن دعاى بندگان واجابت خواستههاى آنان،
10 - از راه بر طرف ساختن گرفتارهاى درماندگان،
11 - از راه توجّه دادن به چگونگى راهنمايى انسانها در تاريكىهاى خشكى و دريا،
12 - از راه توجّه دادن به نقش بادهاى مژدهرسان،
13 - از راه تجديد حيات موجودات...
14 - و ديگر از راه توجّه دادن به روزى رسانى به انسان از آسمان و زمين؛ و آنگاه چندين بار اين پرسش را طرح مىكند كه: آيا به راستى با خداى يكتا خداى ديگرى هست؟
2 - انگيزه خداجويى و خداخواهى و خداپرستى
در اين آيات قرآن روشنگرى مىكند كه انگيزه خداخواهى و خداجويى و خداپرستى افزون بر نداى فطرت و خواسته طبيعى دل، دستگاه خرد و رشد فكرى انسان است، نه آن گونه كه برخى جامعهشناسان پنداشتهاند كه گويى عوامل و انگيزههايى چون ترس يا نا آگاهى از علل تحولات و دگرگونىهاى گوناگون در جهان هستى، يا فقر و يا اين گونه چيزها باعث و عامل پيدايش مذهب بوده است؛ نه، قرآن روشنگرى مىكند كه آگاهى و بيدارى و هوشمندى و خردورزى و نگرش ژرف بر آيات و نشانههاى قدرت خداست كه انسان را به سوى او به راه مىاندازد و دستگاه خرد را در راه دل و فطرت به سوى محبوب و معبود و آفريدگار هستى به حركت مىآورد و آگاهى مىدهد كه شرك و كفر و زندقه و بيداد، زاييده نادانى و نينديشيدن و انحطاط فكرى و قربانى كردن خرد و انديشه پاى بت نفس و هواى نفس است، چرا كه در همين آيات بارها و بارها به اين واقعيت دردناك توجه مىدهد كه:
هم قوم يعدلون.
شركگرايان مردمى هستند كه از راه درست انحراف جستهاند.
و يادآورى مىكند كه:
بل اكثرهم لا يعلمون.
بلكه بيشتر آنان نمىدانند.
و روشنگرى مىكند كه:
قليلا ما تذكرون.
و اندك به خود مىآيند و پند مىگيرند.
3 - آيين منطق و استدلال، امّا...
و از معماهاى پيچيده اين است كه اسلام با اينكه آيين منطق و استدلال است و قرآن كتاب دليل و برهان، و با اينكه بارها اين دستور به پيامبر مىرسد كه به شركگرايان و پندارپرستان بگو: در كنار ادّعاها و بافتهها و يافتهها - اگر راست مىگوييد - دليل و برهانتان را نيز بياوريد، نمىدانم چرا به اين دستور زندگىساز و تكامل آفرين و رشد دهنده توجه نمىشود؟
چرا به جاى گفتار و كردار به همراه دليل و برهان، به شعار و بازى با احساسات تكيه مىگردد؟
چرا اصل بىاساس دنبالهروى تشويق مىشود؟
چرا انديشههاى متنوّع، بحثها و مناظرهها و چون و چراهاى بيدارگر و اصلاحگر جايى ندارد و يا با تكفير و تفسيق و مارك و چماق و يورش دار و دسته هاى بى فرهنگ گروه فشار روبرو مىشود؟
و چرا اين همه اصرار و پافشارى به پذيرش ادعاهاى بىدليل، سخنان فاقد برهان، گفتار بدون عمل و دنبالهروى آرام و بىچون و چرا؟ اى كاش به اين پيام دگرگونساز قرآن عمل مىشد كه اگر راست مىگوييد دليل و برهان آن را خردمندانه و انديشورانه بياوريد.
قل هاتوا برهانكم ان كنتم صادقين.(119)
4 - آن اصلاحگر راستين زمين و زمان
و در ميان آيات بسيارى كه در مورد جان جانان و اميد اميدواران حضرت مهدى عليه السلام در روايات رسيده تفسير و تأويل شده است، اين آيه شريفه است كه مىفرمايد:
أمن يجيب المضطر اذا دعاه و يكشف السّوء...
آيا خدايان دروغين شما بهترند يا آن خدايى كه آن درمانده را - آنگاه كه او را مىخواند - پاسخ مىدهد و گرفتارىهارا بر طرف مىسازد...؟
از حضرت صادق عليه السلام آوردهاند كه فرمود:
نزلت فى القائمِ من آلِ محمد صلى الله عليه وآله، هو و اللّه المضطر اذا صلى فى المقام ركعتين، و دعا الى اللّه عزّ و جلّ فاجابه و يكشف السوء و يجعله خليفة فى الارض.(120)
اين آيه درباره قيام امام مهدى از خاندان محمد صلى الله عليه وآله فرود آمده است، آرى، به خداى سوگند آن اصلاحگر زمين و زمان است كه وقتى در مقام ابراهيم دو ركعت نماز عشق مىگزارد و دست نياز به بارگاه خدا بر مىدارد، خدا خواسته او را بر مىآورد و با بر افكندن موانع و گرفتارىها او را خليفه زمين قرار دهد.
أَمَّن جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا وَجَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِیَ وَجَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حَاجِزًا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ
61 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :60
أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُونَ
62 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :60
أَمَّن یَهْدِیکُمْ فِی ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَن یُرْسِلُ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ تَعَالَى اللَّهُ عَمَّا یُشْرِکُونَ
63 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :60
صفحه : 382
بزرگتر
کوچکتر
بدون ترجمه
انتخاب
فهرست
جستجو
صفحه بعد
صفحه قبل
اگر این صفحه عملکرد مناسبی ندارد
از این لینک کمکی استفاده فرمایید .
تصویر
انتخاب
فهرست
جستجو
صفحه بعد
صفحه قبل
اگر این صفحه عملکرد مناسبی ندارد
از این لینک کمکی استفاده فرمایید .
56 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
57 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
58 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
59 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :54
60 - - [آيا خدايان دروغين شما بهترند] يا آن كسى كه آسمانها و زمين را آفريد و براى شما [مردم] آبى [زندگىساز] از آسمان فرود آورد؛ آنگاه به وسيله آن بوستانهايى خرم [و پرطراوت ]رويانيديم؟ شما را نرسد كه درختانش را برويانيد؛ آيا [به راستى ]خدايى با خدا[ى يكتا]ست؟ [روشن است كه هرگز!] بلكه آنان گروهى هستند كه كجروى مىكنند. 61 - [آيا خدايان ساختگى شما بهترند] يا آن كسى كه زمين را قرارگاهى براى [انسان]قرار داد، و ميان آن جويبارهايى [پر از آب] روان ساخت، و براى آن كوهها را [بسان لنگرها] پديد آورد؛ و ميان دو دريا[ى شور و شيرين، مانع و] حايلى قرار داد؟ آيا [براستى] خدايى با خداوند [يكتا و بىهمتا] است؟! [نه، اين گونه كه شركگران مىپندارند نيست] بلكه بيشترشان نمىدانند. 62 - [آيا خدايان پندارى شما بهترند] يا آنكه درمانده را - آنگاه كه او را مىخواند - پاسخ مىدهد و گرفتارى [او را] بر طرف مىسازد، و شما را جانشين [ديگران در] زمين مىگرداند؟! آيا خدايى با خداى يكتاست [راستى كه] چه اندك به خود مىآييد [و پند مىپذيريد]! 63 - [آيا اين بتهاى ساخته و پرداخته پندار شما بهترند] يا آن كسى كه شما را در تاريكىهاى خشكى و دريا راه مىنمايد و آن كسى كه بادها را به عنوان [بشارتگر و] نويد دهنده [باران] پيشاپيش رحمت خويش مىفرستد؟! آيا خدايى با خداوند [يكتا]ست؟ [راستى كه] خدا برتر[و بلند مرتبهتر] است از آنچه [شركگرايان با او] شريك [و همتا]مىسازند. 64 - [آيا خدايان پندارى و ناتوان شما بهترند] يا آن كسى كه آفرينش را آغاز مىكند آنگاه آن را باز مىآورد، و آن كسى كه از آسمان و زمين به شما روزى مىدهد؟ [راستى] آيا خدايى با خداوند [يكتا]ست؟ اگر راست مىگوييد برهان خويش را بياوريد! 65 - [هان اى پيامبر به آنان] بگو: جز خداوند [يكتا]، هيچ كس در آسمانها و زمين غيب را نمىداند و [مردم هرگز] در نمىيابند كه چه زمانى برانگيخته مىشوند؟ نگرشى بر واژهها «حديقة»: اين واژه در اصل به زمينى كه در آن آب باشد گفته مىشود، درست بسان حدقه چشم، امّا در آيه به مفهوم باغ و يا نخلستانى است كه برگرد آن ديوار كشيده شده است، و جمع آن «حدائق» آمده است. «قرار»: جايى كه در آن آب قرار مىگيرد. «بهجة»: خرم و زيبا و پر طراوت. «يعدلون»: از ريشه «عدول» به مفهوم انحراف از حق و روى آوردن به باطل آمده است. «برهان»: دليل. «خلال»: شكاف و فاصله ميان دو پديده. «رواسى»: اين واژه به مفهوم ثابت و استوار آمده است و مفرد آن «راسية» است. تفسير با اين نظام شگفتانگيز بازهم انحراف از حق؟! در اين آيات، قرآن شريف به ترسيم زنجيرهاى از دليلهاى روشن و روشنگرِ يكتايى و بىهمتايى ذات پاك آفريدگار هستى پرداخته و در ادامه آخرين آيه از فراز پيشين مىفرمايد: أَمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ آيا خدايان دروغين شما بهترند يا آن خداى يكتا وبى همتايى كه آسمانها وزمين را آفريده، وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً و براى شما از آسمان باران فرستاد تا از بركات آن سود بريد ونيازهاى اقتصادى خويش را فراهم آوريد؟ خود مىدانيد كه اين كار بزرگ تنها از جانب اوست، و ديگرى توان انجام اين كارها را ندارد. آنگاه مىافزايد: فَأَنْبَتْنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ پس ما به وسيله آن باران و آب حيات بخش، باغها و بوستانها را - كه داراى منظرههاى زيبا و دل انگيزى هستند، و شما از تماشاى آنها لذت مىبريد - رويانديم. در آيه شريفه واژه «ذات» با اينكه موصوف - واژه «حدائق» مىباشد كه جمع است - به صورت مفرد آمده، اين بدان دليل است كه «حدائق» جمع مكسّر است و اين نوع از جمع گاه به مفهوم جماعت كه مفرد مىباشد،مىآيد. با اين بيان در آيه منظور جماعت است. ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها شما مردم توانايى آن را نداريد كه درختان گوناگون اين باغها را برويانيد، چرا كه نقش شما تنها اين است كه بذر بيفشانيد و نهال را در زمين بكاريد واين آفريدگار هستى و تدبيرگر امور جهان است كه حيات و رشد و تكامل را پديد آورده است... أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ اين پرسش ، انكارى است ومنظور آيه شريفه اين است كه: آيا با خداى يكتا و بىهمتا خداى ديگرى است كه او را در آفرينش و گردانندگى هستى يارى رساند؟ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ. نه، هرگز با او خداى ديگرى نيست، او ذات بىهمتا و يگانهاى است و اين كفرگرايان مكّه و ديگر شركگرايان هستند كه دچار گمراهى و انحراف و شركاند. آنگاه به طرح پرسش ديگرى پرداخته و مىفرمايد: أَمَّنْ جَعَلَ الْأرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً آيا خدايان ساختگى شما بهترند يا آن خداى يكتايى كه زمين را قرار و استوارى بخشيد و در نقاط گوناگون آن، روى حساب و تدبيرى حكيمانه رودخانهها و جويبارهايى قرار داده و روان ساخت تا به وسيله آنها روييدنىها را بروياند و پديدههاى گوناگون را زندگى بخشد. وَ جَعَلَ لَها رَواسِيَ و براى زمين كوههايى قرار داد تا استوار و پايدار بماند. وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً و در پرتو قدرت و تدبير خويش ميان آب شور و شيرين فاصله و مانعى پديد آورد تا باهم نياميزند. أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ آيا با آن خداى يكتا، خداى ديگرى است؟ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ. نه اين گونه كه شركگرايان مىپندارند، نيست بلكه بيشتر آنان از يكتايى ذات پاك او و عظمت و توانايىاش چيزى نمىدانند. در طرح سومين پرسش مىفرمايد: أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ آيا به راستى خدايان پندارى شما شرك گرايان بهترند، يا آن خدايى كه دعاى درمانده و گرفتار را مىشنود و پاسخ مىدهد و درماندگى وگرفتاريش را بر طرف مىسازد؟ پاسخ دادن به خواسته و دعاى درمانده اين است كه خواستهاش برآورده مىشود، واين كار براى كسى ممكن است كه توانايى انجام هر كارى را داشته است ؛و درماندهترين انسانها نيز آن گناهكارى است كه از آفريدگارش آمرزش بخواهد؛ آرى ،آن انسان هراسان و ترسانى كه از ذات پاك خدا امنيت مىخواهد، وآن بيمارى كه سلامت خويش را مىطلبد، وآن در بندِ زندانى كه رهايى خود را خواهان است، همه آنان گرفتارانى مىباشند كه در حقيقت به آفريدگار هستى پناه مىبرند و خواستههاى خودرا از آن بخشاينده مهربان مىجويند. با اينكه آفريدگار هستى گاه غير درماندگان و دعاكنندگان را نجات مىبخشد، بدان دليل در آيه تنها اجابت دعا وبر آوردن خواسته درمانده آمده است كه درخواست چنين كسى بيشتر از ديگران از روى خضوع و خشوع است. وَ يَكْشِفُ السُّوءَ و سختى ها و گرفتارىها را بر طرف مىسازد. وَ يَجْعَلُكُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ وشما را به تدريج جانشين وجايگزين يكديگر مىسازد و با بردن نسلى، نسل ديگرى را بر جاى آنان مىنشاند. به باور، برخى منظور اين است كه: شما توحيد گرايان را با پيروزى و سرفرازى جانشين كفرگرايان و ظالمان مىسازد و شهر و ديار آنان را به شما وامىگذارد. أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ آيا به راستى با خداى يكتا خداى ديگرى است؟ قَلِيلاً ما تَذَكَّرُونَ. نه، هرگز، امّا شما مردم كمتر بخود مىآييد و به فطرت توحيدگراى خويش دل مىسپاريد و كمتر پند و اندرز مىگيريد. به باور پارهاى منظور اين است كه: و شما شرك گرايان كمتر بخود آمده و پند مىگيريد! و به باور پارهاى ديگر، شركگرايان كمتر پند مىگيرند، كه با «يا» خوانده شده است. و نيز مىفرمايد: أَمَّنْ يَهْدِيكُمْ فِي ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ آيا خدايان ساخته و پرداخته ذهن خرافهپرداز شما بهترند، يا آن خدايى كه شمايان را در خشكى و دريا از تيرگىهاو تاريكىها به راه درست راه مىنمايد؟ اين رهنمود و هدايت به وسيله علائم و نشانهها، از جمله ستارگان است كه در آيه ديگرى مىفرمايد: هو الذى جعل لكم النّجوم لتهتدوا بها فى ظلمات البر و البحر.(118) او آن كسى است كه ستارگان را براى شما پديد آورد تا در تاريكىهاى خشكى و دريا به وسيله آنها راه خويش را بيابيد. وَ مَنْ يُرْسِلُ الرِّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ و آن كه بادها را به عنوان مژدهرسان پيشاپيش رحمت خويش مىفرستد. أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ به راستى آيا خداى ديگرى با خداى يكتا و بىهمتاست؟ تَعالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ. نه، خداى ديگرى با او نيست و پندار شرگ گرايان پوچ وبى اساس است و ذات پاك خداى يكتا از آنچه آنان وصف مىكنند برتر و والاتر است. در پنجمين آيه مورد بحث، پرسش ديگرى را طرح مىكند و مىفرمايد: أَمَّنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ آيا خدايان دروغين شما شرك گرايان بهترند، يا آن خداى يكتايى كه پديدههاى رنگارنگ را جامه هستى پوشانده وبه تدريج مىآفريند، آنگاه آنهارا طبق سنت مرگ و حيات مىميراند، سپس آنان را پس از مرگ در آستانه رستاخيز زنده مىسازد؟ از آنجايى كه شرك گرايان عرب به آفريدگارى خدا عقيده داشتند، با اين روش قرآن شريف مىخواهد آنان را به جهان پس از مرگ و زنده شدن مردگان به فرمان خدا نيز باورمند سازد، آنان از راه قدرت آفرينش به معاد نيز ايمان بياورند، چرا كه كسى كه توانايى آفرينش را داشته باشد چرا نتواند دگرباره آفرينش جديدى پديد آورد؟ وَ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وآن خدايى كه در ميان اين آفرينش و مرگ در دوران حيات شما، از آسمان و زمين به شما روزى مىبخشد. أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ آيا با خداى يكتا خداى ديگرى است كه مىتواند اين كارها را انجام دهد؟ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ. هان اى پيامبر! به شرك گرايان بگو! اگر چنين پندارى در دل مىپروريد، پس دليل وبرهان پندارتان را بياوريد اگر راست مىگوييد وبدان دليل كه آنان نمىتوانند دليل وبرهان بر پندار خويش بياوريد، روشن مىشود كه با من كه خداى يكتاى شما هستم، خداى ديگرى نيست وهيچ كس جز من در خور پرستش و عبادت نيست. در آخرين آيه مورد بحث مىافزايد: قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ بگو فرشتگان، جنيان، آدميان و هيچ يك از كسانى كه در آسمانها و زمين هستند، از امور غيبى و آينده آگاهى ندارند و نمىدانند كه چه زمانى بر انگيخته خواهد شد. وَ ما يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ. آرى، اين آيه شريفه نيز بسان آياتى كه با پرسش آغاز گرديده و زنجيرهاى از قدرت نمايى آفريدگار هستى را ترسبم مى نمايند، از قدرت بى كران او پيام مىدهد و دليل ديگرى بر يكتايى وعظمت اوست. پرتوى از آيات چند نكته در خور تعمّق 1 - چهارده نشانه از آن بى نشان در آيات انسانساز و درس آموزى كه گذشت، قرآن شريف دست انسان را مىگيرد و از راههاى گوناگونى او را به يكتاگرايى و يكتاپرستى و توحيدگرايى در عبادت و پرستش راه مىنمايد كه عبارتند از: 1 - از راه توجّه دادن به آفرينش شگفتانگيز آسمانها، 2 - از راه توجّه دادن به شگفتىهاى زمين، اين گاهواره حيات و زندگى انسان، 3 - از راه توجّه دادن به چگونگى فرود باران وبرف وتگرك... 4 - از راه توجّه دادن به نقش حياتى و بركات آب، 5 - از راه توجّه دادن به چگونگى كنترل لرزش زمين و آرامش بخشيدن به آن، 6 - از راه انديشاندن انسان در مورد آفرينش جويبارها وچشمه سارها... 7 - از راه توجّه دادن به نقش شگفت انگيز كوههاى سر به آسمان ساييده، 8 - از راه آفرينش درياى شور و شيرين وتدبير جدا سازنده آبهاى آنها، 9 - از راه توجّه دادن به شنيدن دعاى بندگان واجابت خواستههاى آنان، 10 - از راه بر طرف ساختن گرفتارهاى درماندگان، 11 - از راه توجّه دادن به چگونگى راهنمايى انسانها در تاريكىهاى خشكى و دريا، 12 - از راه توجّه دادن به نقش بادهاى مژدهرسان، 13 - از راه تجديد حيات موجودات... 14 - و ديگر از راه توجّه دادن به روزى رسانى به انسان از آسمان و زمين؛ و آنگاه چندين بار اين پرسش را طرح مىكند كه: آيا به راستى با خداى يكتا خداى ديگرى هست؟ 2 - انگيزه خداجويى و خداخواهى و خداپرستى در اين آيات قرآن روشنگرى مىكند كه انگيزه خداخواهى و خداجويى و خداپرستى افزون بر نداى فطرت و خواسته طبيعى دل، دستگاه خرد و رشد فكرى انسان است، نه آن گونه كه برخى جامعهشناسان پنداشتهاند كه گويى عوامل و انگيزههايى چون ترس يا نا آگاهى از علل تحولات و دگرگونىهاى گوناگون در جهان هستى، يا فقر و يا اين گونه چيزها باعث و عامل پيدايش مذهب بوده است؛ نه، قرآن روشنگرى مىكند كه آگاهى و بيدارى و هوشمندى و خردورزى و نگرش ژرف بر آيات و نشانههاى قدرت خداست كه انسان را به سوى او به راه مىاندازد و دستگاه خرد را در راه دل و فطرت به سوى محبوب و معبود و آفريدگار هستى به حركت مىآورد و آگاهى مىدهد كه شرك و كفر و زندقه و بيداد، زاييده نادانى و نينديشيدن و انحطاط فكرى و قربانى كردن خرد و انديشه پاى بت نفس و هواى نفس است، چرا كه در همين آيات بارها و بارها به اين واقعيت دردناك توجه مىدهد كه: هم قوم يعدلون. شركگرايان مردمى هستند كه از راه درست انحراف جستهاند. و يادآورى مىكند كه: بل اكثرهم لا يعلمون. بلكه بيشتر آنان نمىدانند. و روشنگرى مىكند كه: قليلا ما تذكرون. و اندك به خود مىآيند و پند مىگيرند. 3 - آيين منطق و استدلال، امّا... و از معماهاى پيچيده اين است كه اسلام با اينكه آيين منطق و استدلال است و قرآن كتاب دليل و برهان، و با اينكه بارها اين دستور به پيامبر مىرسد كه به شركگرايان و پندارپرستان بگو: در كنار ادّعاها و بافتهها و يافتهها - اگر راست مىگوييد - دليل و برهانتان را نيز بياوريد، نمىدانم چرا به اين دستور زندگىساز و تكامل آفرين و رشد دهنده توجه نمىشود؟ چرا به جاى گفتار و كردار به همراه دليل و برهان، به شعار و بازى با احساسات تكيه مىگردد؟ چرا اصل بىاساس دنبالهروى تشويق مىشود؟ چرا انديشههاى متنوّع، بحثها و مناظرهها و چون و چراهاى بيدارگر و اصلاحگر جايى ندارد و يا با تكفير و تفسيق و مارك و چماق و يورش دار و دسته هاى بى فرهنگ گروه فشار روبرو مىشود؟ و چرا اين همه اصرار و پافشارى به پذيرش ادعاهاى بىدليل، سخنان فاقد برهان، گفتار بدون عمل و دنبالهروى آرام و بىچون و چرا؟ اى كاش به اين پيام دگرگونساز قرآن عمل مىشد كه اگر راست مىگوييد دليل و برهان آن را خردمندانه و انديشورانه بياوريد. قل هاتوا برهانكم ان كنتم صادقين.(119) 4 - آن اصلاحگر راستين زمين و زمان و در ميان آيات بسيارى كه در مورد جان جانان و اميد اميدواران حضرت مهدى عليه السلام در روايات رسيده تفسير و تأويل شده است، اين آيه شريفه است كه مىفرمايد: أمن يجيب المضطر اذا دعاه و يكشف السّوء... آيا خدايان دروغين شما بهترند يا آن خدايى كه آن درمانده را - آنگاه كه او را مىخواند - پاسخ مىدهد و گرفتارىهارا بر طرف مىسازد...؟ از حضرت صادق عليه السلام آوردهاند كه فرمود: نزلت فى القائمِ من آلِ محمد صلى الله عليه وآله، هو و اللّه المضطر اذا صلى فى المقام ركعتين، و دعا الى اللّه عزّ و جلّ فاجابه و يكشف السوء و يجعله خليفة فى الارض.(120) اين آيه درباره قيام امام مهدى از خاندان محمد صلى الله عليه وآله فرود آمده است، آرى، به خداى سوگند آن اصلاحگر زمين و زمان است كه وقتى در مقام ابراهيم دو ركعت نماز عشق مىگزارد و دست نياز به بارگاه خدا بر مىدارد، خدا خواسته او را بر مىآورد و با بر افكندن موانع و گرفتارىها او را خليفه زمين قرار دهد.
61 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :60
62 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :60
63 - مراجعه شود به تفسیر سوره نمل ، آیه :60
ترتیل استاد سعد الغامدی صفحه : 382
انتخاب
فهرست
جستجو
صفحه بعد
صفحه قبل
اگر این صفحه عملکرد مناسبی ندارد
از این لینک کمکی استفاده فرمایید .
مشخصات :
قرآن تبيان- جزء 20 - حزب 39 - سوره نمل - صفحه 382
قرائت ترتیل سعد الغامدی-آيه اي-باکیفیت(MP3)
بصورت فونتی ، رسم الخط quran-simple-enhanced ، فونت قرآن طه
با اندازه فونت 25px
بصورت تصویری ، قرآن عثمان طه با کیفیت بالا
مشخصات ترجمه یا تفسیر :
تفسیر مجمع البیان
انتخاب
فهرست
جستجو
صفحه بعد
صفحه قبل
اگر این صفحه عملکرد مناسبی ندارد
از این لینک کمکی استفاده فرمایید .
تلاوت توسط استاد سید متولی عبد العال از سایت آرشیو با عنوان لقمان و سجده، مسجد اعظم قم
مراثی (نوحه) توسط حاج حسین سیب سرخی بمناسبت محرم الحرام درباره حضرت ابوالفضل ع از سایت راسخون با عنوان حاج حسین سیب سرخی - شب هشتم محرم 96 - یاعباس ماکو مثلک القمر (ذکر)
سخنرانی توسط مرحوم کافی درباره دین از سایت راسخون با عنوان بلعم بن باعورا 1
ادعیه (دعاخوانی) توسط استاد سید قاسم موسوی قهار درباره دعای سمات از سایت شهید آوینی با عنوان دعای سمات
اذان توسط استاد محمود علی البنا از سایت تبیان با عنوان گلبانگ اذان
مناجات توسط حاج منصور ارضی بمناسبت رمضان المبارک درباره راز و نیاز با خدا از سایت ذاکرین با عنوان دوباره سفره شب زنده دارها
مدایح (به شادی ) توسط حاج محمود کریمی بمناسبت شعبان المعظم درباره امام حسین علیه السلام از سایت شهید آوینی با عنوان تموم دین من خدا ،حرم ،حسین (سال 93)
ترتیل توسط شیخ أحمد الطرابلسی درباره 100 - عادیات از سایت mp3quran.net با عنوان قرآن کریم سوره عادیات - حفص از عاصم
درس حوزوی توسط آیت الله العظمی جعفر سبحانی درباره دین از سایت راسخون با عنوان مبحث: ملل ونحل / جلسه سی و سوم-اثبات جسم نبودن خدا
ندبه انتظار توسط حاج محمدرضا طاهری بمناسبت شعبان المعظم درباره حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف از سایت شهید آوینی با عنوان باید ای دوست برای دگران یار شوی
کلیپ سخنان توسط آیت الله العظمی بهجت درباره دین از سایت مرکز تنظیم و نشر آثار آیت الله العظمی بهجت ره با عنوان دعا برای نجات همه مسلمانان از بلاها
کتاب صوتی توسط امام خمینی (ره) از سایت راسخون با عنوان کتاب صوتی چهل حدیث امام خمینی ره - حدیث شماره 31
در باره ما
|
تماس با ما
|
نظرخواهی
خدمات تلفن همراه
مر
ا
جعه: 88,898,612