دسته بندی موضوعی احکام شرعی - فسخ


1-فسخ اجاره
        حکم فسخ اجاره ولی توسط طفلی که بالغ می شود
        2175 - اگر ولی یا قیم بچه مال او را اجاره دهد، یا خود او را اجیر دیگری نماید اشکال ندارد، و اگر مدتی از زمان بالغ شدن او را جزو مدت اجاره قرار دهد،بعد از آنکه بچه بالغ شد می تواند بقیه اجاره را به هم بزند، ولی هرگاه طوری بوده که اگر مقداری از زمان بالغ بودن بچه را جزو مدت اجره نمی کرد بر خلاف مصلحت بچه بود، نمی تواند اجاره را به هم بزند.

        جواز فسخ اجاره در صورت رضایت طرفیت یا شرط ضمن عقد
        2207 - مستأجر و کسی که چیزی را اجاره داده با رضایت یکدیگر می توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر در اجاره شرط کنند که هر دو یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند می توانند مطابق قرارداد اجاره را به هم بزنند.

        حکم فسخ اجاره برای مغبون در اجاره
        2208 - اگر اجاره دهنده یا مستأجر بفهمد که مغبون شده است چنانچه در موقع خواندن صیغه ملتفت نباشد که مغبون است ، می تواند اجاره را به هم بزند ولی اگر در صیغه اجاره شرط کنند که اگر مغبون هم باشند حق به هم زدن معامله را نداشته باشند، نمی توانند اجاره را به هم بزنند.

        جواز فسخ اجاره برای مستاجر در صورت تحویل نشدن شی مورد اجاره
        2209 - اگر چیزی را اجاره دهد و پیش از آن که تحویل دهد کسی آن را غصب نمایدمستأجر می تواند اجاره را به هم بزند و چیزی را که به اجاره دهنده داده پس بگیرد،یا اجاره را به هم نزند و اجاره مدتی را که در تصرف غصب کننده بوده به میزان معمول از او بگیرد، پس اگر حیوانی را یک ماهه به ده تومان اجاره نماید و کسی آن را ده روز غصب کند و اجاره معمولی ده روز آن پانزده تومان باشد می تواندپانزده تومان را از غصب کننده بگیرد.

        به هم نخوردن اجاره در صورت فروش ملک به مستاجر یا شخص ثالث
        2211 - اگر پیش از آن که مدت اجاره تمام شود ملک را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمی خورد و مستأجر باید مال الإجاره را به فروشنده بدهد و همچنین است اگر آن را به دیگری بفروشد.

2-فسخ ازدواج
        موارد هفتگانه جواز فسخ ازدواج توسط مرد
        2380 - اگر مرد بعد از عقد بفهمد که زن یکی از هفت عیب را دارد می تواندعقد را به هم بزند : اول : دیوانگی . دوم : مرض خوره . سوم : مرض برص .چهارم : کوری . پنجم : شل بودن به طوری که معلوم باشد. ششم : آنکه افضا شده ، یعنی راه بول و حیض و یا راه حیض و غائط او یکی شده باشد، ولی اگر راه حیض وغائط او یکی شده باشد، به هم زدن عقد اشکال دارد و باید احتیاط شود. هفتم : آنکه گوشت یا استخوانی یا غده ای در فرج او باشد که مانع از نزدیکی شود.

        عیوبی که زن می تواند بسبب آنها ازدواج را بهم بزند
        2381 - اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه است یا آلت مردی نداردیا عنین است و نمی تواند وطی و نزدیکی نماید یا تخمهای او را کشیده اند می تواندعقد را به هم بزند. و تفصیل این مسأله و مسأله سابق در کتاب تحریر الوسیله ضبط شده است .

        عدم حاجت به طلاق در ازدواجهائی که بواسطه عیوب مذکور فسخ می شود
        2382 - اگر مرد یا زن ، به واسطه یکی از عیب هایی که در دو مسأله پیش گفته شدعقد را به هم بزند، باید بدون طلاق از هم جدا شوند.

        حکم پرداخت مهر زن در جائی که ازدواج فسخ می شود
        2383 - اگر به واسطه آن که مرد عنین است و نمی تواند وطی و نزدیکی کند، زن عقدرا به هم بزند شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر به واسطه یکی از عیبهای دیگری که گفته شد، مرد یا زن عقد را به هم بزنند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشدچیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده ، باید تمام مهر را بدهد.

        جواز فسخ ازدواج در صورت شرط بکارت و تخلف شرط
        2444 - اگر شوهر در عقد شرط کند که زن باکره باشد و بعد از عقد معلوم شود که باکره نبوده ، می تواند عقد را به هم بزند.

3-فسخ جاعل
        جواز فسخ جعاله برای عامل و جاعل پیش از انجام عمل
        2224 - پیش از آنکه عامل شروع به کار نکند جاعل و عامل می توانند جعاله رابه هم بزنند.

4-فسخ جعاله
        جواز انصراف عامل در جعاله بر خلاف اجیر در اجاره
        2218 - جعاله آن است که انسان قرار بگذارد در مقابل کاری که برای او انجام می دهند مال معینی بدهد، مثلا بگوید هر کس گمشده مرا پیدا کند ده تومان به اومی دهم و به کسی که این قرار را می گذارد "جاعل " و به کسی که کار را انجام می دهد"عامل " می گویند. و فرق بین جعاله و این که کسی را برای کاری اجیر کنند این است که در اجاره بعد از خواندن صیغه ، اجیر باید عمل را انجام دهد و کسی هم که او رااجیر کرده اجرت را به او بدهکار می شود، ولی در جعاله عامل می تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهکار نمی شود.

        جواز فسخ جعاله برای عامل و جاعل پیش از انجام عمل
        2224 - پیش از آنکه عامل شروع به کار نکند جاعل و عامل می توانند جعاله رابه هم بزنند.

        حکم فسخ جعاله برای جاعل پس از شروع در عمل
        2225 - بعد از آن که عامل شروع به کار کرد اگر جاعل بخواهد جعاله را به هم بزند اشکال ندارد ولی باید مزد مقدار عملی را که انجام داده به او بدهد.

5-فسخ حواله
        حکم بهم زدن حواله برای حواله دهنده و کسی که به او حواله شود
        2297 - بعد از آن که حواله درست شد، حواله دهنده و کسی که به او حواله شده نمی توانند حواله را به هم بزنند و هرگاه کسی که به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد یعنی غیر از چیزهایی که در دین مستثنی است مالی داشته باشد که بتواند حواله را بپردازد اگرچه بعدا فقیر شود طلبکار هم نمی تواند حواله را به هم بزند و همچنین است اگر موقع حواله فقیر باشد و طلبکار بداند فقیر است ولی اگر نداند فقیر است و بعد بفهمد اگرچه در آن وقت مالدار شده باشد طلبکارمی تواند حواله را به هم بزند و طلب خود را از حواله دهنده بگیرد.

        جواز بهم زدن حواله برای هر کس که شرط کنند
        2298 - اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده یا یکی از آنان برای خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند مطابق قراری که گذاشته اند می توانند حواله را به هم بزنند.

6-فسخ صلح
        عدم جواز فسخ صلح در سه مورد از مواردی که خریدار و فروشنده حق فسخ و خیار دارند
        2170 - تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده اند می توانندمعامله را به هم بزنند. و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق به هم زدن معامله را دارد، و همچنین اگر پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد وجنس را تحویل نگیرد، فروشنده می تواند معامله را به هم بزند، ولی کسی که مال را صلح می کند در این سه صورت حق به هم زدن صلح را ندارد، و در هشت صورت دیگر که در احکام خرید و فروش گفته شد، می تواند صلح را به هم بزند.

        جواز فسخ صلح چیزی که معیوب است و عدم جواز اخذ مابه التفاوت
        2171 - اگر چیزی را که به صلح گرفته معیوب باشد می تواند صلح را به هم بزند، ولی نمی تواند تفاوت قیمت صحیح و معیوب را بگیرد.

7-فسخ ضمانت
        جواز فسخ ضمان توسط ضامن و طلبکار در صورت شرط فسخ
        2317 - ضامن و طلبکار می توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.

        جواز فسخ ضمان در صورت جهل طلبکار به فقر ضامن در حین ضمانت
        2319 - اگر انسان در موقعی که ضامن می شود نتواند طلب طلبکار را بدهد و طلبکاردر آن وقت نداند و بعد ملتفت شود می تواند ضامن بودن او را به هم بزند.

8-فسخ عاريه
        جواز پس گرفتن و برگرداندن عاریه در هر وقت
        2353 - کسی که چیزی عاریه داده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس بگیرد و کسی هم که عاریه کرده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس دهد.

9-فسخ عامل
        جواز فسخ جعاله برای عامل و جاعل پیش از انجام عمل
        2224 - پیش از آنکه عامل شروع به کار نکند جاعل و عامل می توانند جعاله رابه هم بزنند.

10-فسخ عقد ازدواج
        حکم فسخ عقدی که جد یا پدر برای فرزندشان خوانده اند
        2375 - پدر و جد پدری می توانند برای فرزند نابالغ یا دیوانه خود که به حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج کنند و بعد از آن که طفل بالغ شد یا دیوانه عاقل گردید، اگر ازدواجی که برای او کرده اند مفسده ای نداشته ، نمی تواند آن را به هم بزند و اگر مفسده ای داشته ، می تواند آن را به هم بزند.

11-فسخ مزارعه
        جواز فسخ مزارعه توسط مالک و زارع پیش از شروع کار
        2229 - مزارعه چند شرط دارد: اول : آنکه صاحب زمین به زارع بگوید زمین را به تو واگذار کردم و زارع هم بگوید قبول کردم ، یا بدون اینکه حرفی بزنند،مالک زمین را واگذار کند برای مزارعه و زارع تحویل بگیرد. دوم : صاحب زمین وزارع هر دو مکلف و عاقل باشند و با قصد و اختیار خود مزارعه راانجام دهند وحاکم شرع آنان را از تصرف در اموالشان جلوگیری نکرده باشد بلکه اگر در حال بالغ شدن سفیه باشند اگر چه حاکم شرع جلوگیری نکرده باشد نمی توانند مزارعه را انجام دهند و این حکم در همه معاملات جاری است . سوم : همه حاصل زمین به یکی اختصاص داده نشود.

        عدم جواز فسخ مزارعه بدون رضایت طرفین مگر طبق شرط
        2233 - اگر مالک و زارع صیغه خوانده باشند بدون رضایت یکدیگر نمی توانندمزارعه را به هم بزنند و همچنین است اگر مالک به قصد مزارعه زمین را به کسی واگذار کند و طرف هم به همین قصد بگیرد ولی اگر در ضمن خواندن صیغه مزارعه شرط کرده باشند که هر دو یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشندمی توانند مطابق قراری که گذاشته اند معامله را به هم بزنند.

12-فسخ مساقات
        جواز فسخ مساقات به رضایت طرفین یا طبق شرط
        2247 - دو نفری که مساقات کرده اند با رضایت یکدیگر می توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن خواندن صیغه مساقات شرط کنند که هر دو یا یکی ازآنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند مطابق قراری که گذاشته اند به هم زدن معامله اشکال ندارد. بلکه اگر در معامله شرط کنند و عملی نشود کسی که برای نفع او شرط کرده اند، می تواند معامله را به هم بزند.

13-فسخ مصالحه
        جواز فسخ مصالحه در صورت شرط فسخ یا رضایت هر دو
        2169 - اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر می توانند صلح رابه هم بزنند، و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.

14-فسخ معامله
        موارد یازده گانه حق فسخ معامله
        2124 - حق به هم زدن معامله را خیار می گویند و خریدار و فروشنده در یازده صورت می توانند معامله را به هم بزنند: اول : آنکه از مجلس معامله متفرق نشده باشند، و این خیار را (خیار مجلس ) می گویند. دوم : آنکه مغبون شده باشند (خیارغبن ). سوم : در معامله قرارداد کنند که تا مدت معینی هر دو یا یکی از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند (خیار شرط). چهارم : فروشنده یا خریدار مال خودرا بهتر از آنچه هست نشان دهد و طوری کند که قیمت مال در نظر مردم زیاد شود(خیار تدلیس ). پنجم : فروشنده یا خریدار شرط کند که کاری انجام دهد یا شرطکند مالی را که می دهد طور مخصوصی باشد و به آن شرط عمل نکند، که در این صورت دیگری می تواند معامله را به هم بزند (خیار تخلف شرط). ششم : در جنس یا عوض آن عیبی باشد (خیار عیب ).
در باره ما  | تماس با ما |  نظر دهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 253,273,469