احکام شرعی - احکام زکات/ - زکات گندم و جو و خرما و کشمش - تطابق با فتوای آیت الله العظمی صافی

1864 - زکات گندم و جو و خرما و کشمش وقتی واجب می شود که به مقدار نصاب برسند و نصاب آنها 288 من تبریز و 45 مثقال کم است ( كه تقريبا بنابر آنچه بعضي حساب كرده اند 885 كيلوگرم مي شود.) که 207/847 کیلوگرم می شود.

1865 - ( اگر پيش از دادن زكات از انگور و خرما و غوره آنها و از جو و گندم ،بيشتر از مقدار متعارف مصرف كند، بايد زكات آن را بدهد، ولي در مقدار متعارف لازم نيست .) اگر پیش از دادن زکات از انگور بعد از کشمش شدن و خرما بعد ازتمر شدن و جو و گندم بعد از صدق اسم - که زکات آنها واجب شده - خود و عیالاتش بخورند یا مثلا به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد.

1866 - اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است باید زکات سهم خود رابدهد.

1867 - کسی که از طرف حاکم شرع مأمور جمع آوری زکات است موقع خرمن که گندم و جو را از کاه جدا می کنند ( و بعد از كشمش شدن انگور و تمر شدن رطب مي تواند...) و بعد از خشک شدن خرما و انگور می تواند زکات رامطالبه کند و اگر مالک ندهد و چیزی که زکات آن واجب شده از بین برود بایدعوض آن را بدهد.

1868 - اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آنها واجب شود، باید زکات آن را بدهد.

1869 - اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد زراعت ودرخت را بفروشد، باید زکات آنها را بدهد.

1870 - اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکات آن را داده یا شک کند که داده یا نه ، چیزی بر او واجب نیست و اگر بداندکه زکات آن را نداده چنانچه حاکم شرع معامله مقداری را که باید از بابت زکات داده شود اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است و حاکم شرع می تواندمقدار زکات را از خریدار بگیرد و اگر معامله مقدار زکات را اجازه دهد معامله صحیح است و خریدار باید قیمت آن مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد می تواند از او پس بگیرد. ( و همچنين صحيح مي شود اگر بعد از معامله خود فروشنده زكات آن رابدهد.)

1871 - اگر وزن گندم و جو و خرما و کشمش موقعی که تر است به 288 من و 45مثقال کم برسد و بعد از خشک شدن کمتر از این مقدار شود، زکات آن واجب نیست .

1872 - اگر گندم و جو و خرما را پیش از خشک شدن مصرف کند ( چنانچه خشك آنها به اندازه نصاب باشد، بايد زكات آنها را بدهد.) اگر چه خشک آنها به اندازه نصاب باشد زکات آنها واجب نیست ولی اگر احتیاطازکات آنها را بدهد خیلی پسندیده است .

1873 - خرمایی که تازه آن را می خورند و اگر بماند خیلی کم می شود ( يا بعد از خشك شدن ، خرما به آن نمي گويند...) چنانچه مقداری باشد که خشک آن به 288 من و 45 مثقال کم برسد، زکات آن واجب است .

1874 - گندم و جو و خرما و کشمشی که زکات آنها را داده ، اگر چند سال هم نزد اوبماند، زکات ندارد.

1875 - اگر گندم و جو و خرما و انگور ( مقداري از باران يا نهر يا رطوبت زمين استفاده كند و به همان مقداراز آبياري با دلو و مانند آن استفاده نمايد، زكات نصف آن ده يك و زكات نصف ديگر آن بيست يك مي باشد، يعني از چهل قسمت سه قسمت آن را بابت زكات دهند.) هم از آب باران مشروب شود، و هم ازآب دلو و مانند آن استفاده کند، چنانچه طوری باشد که بگویند با دلو آبیاری شده نه باران ، زکات آن بیست یک است ، واگر بگویند یا آب باران آبیاری شده ،زکات آن ده یک است .

1876 - اگر گندم و جو و خرما و انگور هم از آب باران مشروب شود و هم ازآب دلو و مانند آن استفاده کند، ( چنانچه طوري باشد كه بگويند: آبياري با دلو و مانند آن شده ، زكات آن بيست يك است و اگر بگويند آبياري با آب نهر و باران شده ، زكات آن ده يك است ، و اگر آبياري با دلو غلبه داشته ولي چنان نباشد كه بگويند با دلو آبياري شده بايد ملاحظه نسبت كنند، و احتياط آن است كه در نصف ، ده يك و در نصف ديگر،بيست يك زكات بدهند.) چنانچه طوری باشد که بگویند آبیاری با دلو ومانند آن غلبه داشته زکات آن بیست یک است ، و اگر بگویند آبیاری با آب نهر وباران غلبه داشته زکات آن ده یک است بلکه اگر نگویند آب باران و نهر غلبه داشته ولی آبیاری با آب باران و نهر بیشتر از آب دلو و مانند آن باشد بنابراحتیاط زکات آن ده یک می باشد.

1877 - اگر شک کند که آبیاری با آب باران ( و آب دلو، به يك اندازه بوده يا آب باران غلبه داشته ، مي توانداز نصف آن ده يك و از نصف ديگر بيست يك بدهد.) شده یا آبیاری به دلو،بیست یک بر او واجب می شود.

1878 - اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران و نهر مشروب شود و به آب دلو و مانند آن محتاج نباشد، ولی با آب دلو هم آبیاری شود و آب دلو به زیادشدن محصول کمک نکند، زکات آن ده یک است و اگر با دلو و مانند آن آبیاری شودو به آب نهر و باران محتاج نباشد، ولی با آب نهر و باران هم مشروب شود و آنهابه زیاد شدن محصول کمک نکنند زکات آن بیست یک است .

1879 - اگر زراعتی را با دلو و مانند آن آبیاری کنند، و در زمینی که پهلوی آن است زراعتی کنند که از رطوبت آن زمین استفاده نماید و محتاج به آبیاری نشودزکات زراعتی که با دلو آبیاری شده بیست یک و زکات زراعتی که پهلوی آن است ده یک می باشد.

1880 - مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده است ( و معمول است كه آن مخارج را از خود زراعت مي دهند، مي تواند از حاصل كسر كند و چنانچه باقيمانده آن به حد نصاب برسد بايد زكات آن را بدهد و آنچه معمول نيست از خرمن بدهند بنابر احتياط لازم جزو نصاب حساب نمايند، ليكن زكات آن واجب نيست .) حتی مقداری از قیمت اسباب و لباس را که به واسطه زراعت کم شده می تواند از حاصل کسر کند، و چنانچه پیش از کم کردن اینها به 288 من و 45 مثقال کم برسد، باید زکات باقی مانده آن را بدهد.

1881 - قیمت وقتی که تخم را برای زراعت پاشیده ( اگر خريده باشد، مي تواند قيمتي را كه براي خريد آن داده ، جزو مخارج حساب نمايد. و اگر از خودش باشد به مقدار قيمت آن مي تواند از حاصل كسر كند.) می تواند، جزو مخارج حساب نماید.

1882 - اگر زمین و اسباب زراعت یا یکی از این دو، ملک خود او باشد،نباید کرایه آنها را جزء مخارج حساب کند و نیز برای کارهایی که خودش کرده یادیگری بی اجرت انجام داده چیزی از حاصل کسر نمی شود.

1883 - اگر درخت انگور یا خرما را بخرد قیمت آن جزء مخارج نیست ، ولی اگرخرما یا انگور را پیش از چیدن بخرد، ( و قبل از تعلق زكات در مواردي كه صحيح است بخرد...) پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود.

1884 - اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی شود ولی اگر زراعت را( پيش از تعلق زكات بخرد...) بخرد، پولی راکه برای خرید آن داده می تواند جزو مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند اماباید قیمت کاهی را که از آن بدست می آید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسرنماید ( يعني بايد مخارج را تقسيم كند آنچه سهم گندم باشد از گندم كم كند چنان كه در مخارج زراعت ، هميشه بايد اين جهت ملاحظه شود مثلا اگر زراعتي را 500 تومان بخرد و سهم كاه آن وقت خريد 100 تومان باشد فقط 400 تومان آن را مي تواند جزومخارج حساب نمايد.) مثلا اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد فقطچهارصد تومان آن را می تواند جزو مخارج حساب نماید.

1885 - کسی که بدون گاو و چیزهای دیگر که برای زراعت لازم است می تواندزراعت کند، اگر اینها را بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جزو مخارج حساب نماید.

1886 - کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است ، نمی تواندزراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین بروند می تواندتمام قیمت آنها را جزو مخارج حساب نماید. و اگر مقداری از قیمت آنها کم شودمی تواند آن مقدار را جزو مخارج حساب کند ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.

1887 - اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست ، ( چنانچه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع كشت منظور باشد،مخارج به نسبت مداخل تقسيم مي شود و اگر فايده يكي از آنها به قدري كم باشد كه در موقع كشت منظور نباشد، مخارج از چيزي محسوب مي شود كه منظور باشد.) بکارد خرجهای که برای هر کدام آنها کرده ، فقط پای همان حساب می شود، ولی اگر برای هر دو مخارجی کرده باید به هر دو قسمت نماید، مثلا اگر هر دوبه یک اندازه بوده ، می تواند نصف مخارج را از جنسی که زکات دارد کسر نماید.

1888 - ( اگر براي شخم زدن يا كار ديگري كه تا چند سال براي زراعت فايده داردخرجي كند، اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد مي تواند آن را جزو مخارج سال اول حساب كند.) اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند. ولی اگر برای چندسال عمل کند، باید بین آنها تقسیم نماید.

1889 - اگر انسان در چند شهر که فصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت ومیوه آنها در یک وقت به دست نمی آید گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود چنانچه چیزی که اول می رسد به اندازه نصاب یعنی 288 من و 45 مثقال کم باشد باید زکات آن را موقعی که می رسد بدهد و زکات بقیه را هر وقت به دست می آید ادا نماید و اگر آنچه اول می رسد به اندازه نصاب نباشد، ( در صورتي كه يقين دارد با آنچه بعد به دست مي آيد به اندازه نصاب مي شود، باز هم بعد از تعلق زكات بقيه ، واجب است زكات آنچه را كه رسيده همان وقت ، و زكات بقيه را موقعي كه مي رسد بدهد و اگر يقين ندارد كه همه آنها به اندازه نصاب شود، صبر مي كند تا بقيه آن برسد، پس اگر روي هم به مقدار نصاب شود، زكات آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود زكات آن واجب نيست .) صبر می کند تا بقیه آن برسد پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود، زکات آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود زکات آن واجب نیست .

1890 - اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد ( اگر در هر مرتبه به مقدار نصاب نباشد زكات آن واجب نيست ، براي اينكه زراعت دو فصل مثل زراعت دو سال است .) چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد بنابر احتیاط زکات آن واجب است .

1891 - اگر مقداری خرما یا انگور تازه دارد که خشک آن به اندازه نصاب می شودچنانچه به قصد زکات از تازه آن بقدری به مستحق بدهد که اگر خشک شود به اندازه زکاتی باشد که بر او واجب است اشکال ندارد.

1892 - اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد نمی تواند زکات آن راخرمای تازه یا انگور بدهد ( مگر خرما يا انگوري كه از جمله همان خرما و كشمش باشد كه زكات به آن تعلق گرفته و نيز اگر زكات خرماي تازه يا انگور بر او واجب باشد، نمي تواندزكات آن را خرماي خشك يا كشمش بدهد، مگر آن كه خرماي خشك يا كشمش از جمله خرما و انگوري باشد كه زكات به آن تعلق گرفته ، ولي اگر يكي از اينها يا چيزديگري را به قصد قيمت زكات بدهد مانعي ندارد.) و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد نمی تواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد اما اگر یکی از اینها یا چیزدیگری را به قصد قیمت زکات بدهد مانعی ندارد.

1893 - کسی که بدهکار است و مالی هم دارد که زکات آن واجب شده اگر بمیردباید اول تمام زکات را از مالی که زکات آن واجب شده بدهند بعد قرض او را ادانمایند.

1894 - کسی که بدهکار است و گندم یا جو یا خرما یا انگور هم دارد اگر بمیرد و پیش از آن که زکات اینها واجب شود ورثه قرض او را از مال دیگر بدهند،هر کدام که سهمشان به 288 من و 45 مثقال کم برسد باید زکات بدهد و اگر پیش از آن که زکات اینها واجب شود قرض او را ندهند چنانچه مال میت فقط به اندازه بدهی او باشد واجب نیست زکات اینها را بدهند و اگر مال میت بیشتراز بدهی او باشد در صورتی که بدهی او بقدری است که اگر بخواهند ادا نمایندباید مقداری از گندم و جو و خرما و انگور را هم به طلبکار بدهند، آنچه را به طلبکار می دهند زکات ندارد و بقیه مال ورثه است و هر کدام آنان که سهمش به اندازه نصاب شود باید زکات آن را بدهد.

1895 - اگر گندم و جو و خرما و کشمشی که زکات آنها واجب شده خوب و بد دارد( احتياط واجب آن است كه زكات جنس خوب را از جنس بد ندهد.) باید زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آنها بدهد و یا زکات همه رااز خوب و بد بدهد و به احتیاط واجب زکات همه را از بد نمی تواند بدهد.