1 جمادی الثانی
سریه زید بن حارثه در منطقه قَرَده (3 ق)
پس از جنگ بدر و شکست سنگین مهاجمان و مشرکان مکه در نبرد با سپاهیان حضرت محمد(ص) و کشته شدن تعداد زیادی از سپاهیان شرک و کفر به دست مسلمانان، رعب و وحشتی در کافران و مشرکان به وجود آمد.
به طوری که برای سفرهای بازرگانی خویش به شام، واهمه و ترس عجیبی از مسلمانان داشته و عبور از راه معمول بین مکه و شام را، که از کنار دریای سرخ و از حوزه حکومتی پیامبر(ص) در حوالی مدینه منوره می گذشت، به مصلحت نمی دیدند.
أشراف و اعیان قریش مکه پس از مشورت و گفت و گو به این نتیجه رسیدند که سفرهای بازرگانی خویش را ادامه دهند، زیرا حیات آنان به این داد و ستدها بستگی دارد، ولیکن، از این پس، نه از راه معروف و معمول بین مکه و شام، بلکه از راه ناشناخته ای که در صحرای عربستان، میان مکه و عراق قرار دارد عبور کنند و پس از رسیدن به عراق، از آن جا به سوی شام عازم گردند.
تا از این طریق، بدون مواجه شدن با مسلمانان، به اهداف اقتصادی خویش دست یابند.
بدین منظور تعدادی از سربازان قریش مکه با کالاهایی مختلف از راه صحرای عربستان به سوی عراق راه افتاده، تا از آن جا به شام روند.
این خبر به اطلاع پیامبر(ص) رسید و آن حضرت برای کاهش قدرت شیطانی قریش، تصمیم گرفت که بر آنان ضربه ای وارد سازد.
بدین جهت پسرخوانده اش زید بن حارثه را در رأس یکصد مرد جنگی به سوی آنان اعزام کرد.
زید بن حارثه و سربازان او در نخستین روز ماه جمادی الآخر سال سوم قمری، از مدینه منوره حرکت و به سمت کاروان قریش رهسپار شدند.
سربازان اسلام، پس از چند روز راه پیمایی، در منطقه "قرده" که در مسیر بیابانی میان مکه و عراق است، به کاروان قریش نزدیک گردیده و به آنان هجوم آوردند.
اعیان و اشراف قریش، مانند ابوسفیان، صفوان بن امیه، ابوزمعه، عبدالله بن ابی ربیعه و حویطب بن عبدالعزی، که صاحبان اصلی این کاروان بودند، به محض رویارویی با سپاهیان اسلام، از منطقه گریخته و خود را رهانیدند.
ولی سربازان مسلمان، موفق گردیدند که سه نفر از همراهان آنان را اسیر و مقدار زیادی از اموالشان، از جمله تعداد زیادی شتر را به غنیمت گرفته و با پیروزی به مدینه منوره برگردند.
پیامبر(ص) پس از دریافت غنایم، آن ها را تخمیس و خمس آن ها را که به مبلغ بیست هزار درهم می شد دریافت کرد و مابقی را در میان رزمندگان تقسیم نمود.
یکی از اسیران آن سریه، مردی به نام فُرات بن حیّان عجلی بود، که مسئولیت راهنمایی کاروان قریش از مکه به سمت عراق را بر عهده داشت و پیش از این، در واقعه بدر اسیر شده و با رأفت پیامبر(ص) آزاد گردیده بود.
بدین جهت، در این سریه در معرض اعدام قرار گرفت، ولی با وساطت ابوبکر بن ابی قحافه، که از پیش با وی رابطه حسنه ای داشت، مسلمان شد و از مرگ حتمی رهایی یافت.
گفتنی است که این سریه، نخستین سریه ای بود که زید بن حارثه، فرماندهی آن را بر عهده گرفته بود.
(1) از آن پس وی سریه های دیگری را نیز فرماندهی کرد و سرانجام در یکی از سریه ها، به نام جنگ موته به شهادت رسید.
1- نک: المغازی (محمد بن عمر واقدی)، ج1، ص197؛ التنبیه و الاشراف (مسعودی)، ص 210، سبل الهدی و الرشاد (صالحی شامی)، ج6، ص 32